एका पत्रामुळे रेल्वेमध्ये शौचालये बांधण्यात आले होते

भारतात रेल्वे ही केवळ सेवा नाही, तर भारतीय रेल्वे हि एक जीवनदायिनी आहे. एवढंच नाही तर देशात स्वतंत्र मंत्रालय आहे. भारतातील सर्वात मोठे नेटवर्क आहे.

पण तुम्हाला माहीत आहे का, की भारतातील सर्वात मोठे नेटवर्क म्हणून संबोधणाऱ्या रेल्वेकडे ५५ वर्षे शौचालये नव्हती. म्हणजेच भारतीय रेल्वे ५५ वर्षे शौचालयांशिवाय धावली.

१६ एप्रिल १८५३ रोजी रेल्वे सुरू करण्यात आली. आज भारतीय रेल्वेचे सर्व ट्रॅक थेट जोडले गेले तर त्यांची लांबी पृथ्वीच्या आकाराच्या दीडपट असेल. ट्रेनचा प्रवास खूप लांब असल्यामुळे प्रवाशांना अनेक वर्षांपासून शौचालयांची गरज भासत होती. ट्रेनमध्ये शौचालय नसल्याने खूप अडचणी येत होत्या.

त्यामुळे १९०९ साली शौचालय बांधण्यासाठी एक पत्र लिहिण्यात आले. हे पत्र एका प्रवाशाने लिहिलं होतं. १९०९ साली रेल्वेने प्रवास करताना शौचालया अभावी ओखिलचंद्र सेन नावाच्या एका प्रवाशाला प्रचंड अडचणींचा सामना करावा लागला होता.

ओखिलचंद्र सेन यांनी लिहिलेल्या पत्रानंतर रेल्वेत शौचालय प्रस्तावित करण्यात आले. त्यांनी साहिबगंज रेल्वे विभागाच्या कार्यालयाला पत्र लिहिले होते.

पत्रात काय लिहिलं होतं ते जाणून घ्या…

आदरणीय सर,

मी रेल्वेने अहमदपूर स्टेशनवर आलो आणि वेदनेमुळे माझं पोट सुजलं होतं. मी तिथे शौचासाठी एकांतात गेलो. मी तिथे निवृत्त होत होतो की सुरक्षारक्षक शिट्टी वाजवू लागला, ट्रेन चुकणार होती. मी एका हातात लोटा आणि धोतर घेऊन धावलो आणि मग प्लॅटफॉर्मवर पडलो. माझा धोतर उघडला आणि मला तिथल्या सर्व स्त्रियांची आणि पुरुषांची लाज वाटली. माझी ट्रेन सुटली आणि मी अहमदपूर स्टेशनवर राहिलो.

एक प्रवासी शौचासाठी गेला आहे आणि रेल्वे गार्ड काही मिनिटे थांबू शकत नाही हे किती वाईट आहे. जनतेच्या भल्यासाठी त्या सुरक्षारक्षकावर भरीव दंड ठोठावण्याची माझी नम्र विनंती आहे. अन्यथा मी हे सर्व वर्तमानपत्रांना सांगेन.

तुमचा विश्वासू सेवक

ओखिलचंद्र सेन

एका प्रवाशाने लिहिलेले हे कुरकुरीत पत्र मिळाल्यानंतर रेल्वेत शौचालये बांधण्याचा विचार करण्यात आला.