रस्त्याच्या कडेला असलेल्या फास्ट फूड विक्रेत्याकडून क्वचितच अपेक्षित असलेल्या वेगाने त्याने गरम स्वयंपाकाच्या तेलात पूर्णपणे आकाराच्या गोलाकार ‘बाटा वडा’ची एक तुकडी टाकली. बारीक चिरलेला कांदा, हिरव्या मिरच्या, धणे आणि मसाले मिसळलेल्या मॅश केलेल्या बटाट्यापासून बनवलेले बटाट्याचे पॅटीस तळण्यापूर्वी हरभरा पिठात बुडवले. वडा टाकल्यानंतर पाच-सहा वेळा तो व्यवस्थित तळल्यावर ते तयार झाले. त्याने एक चौकोनी आकाराचा ब्रेड उचलला, ज्याला ‘पाव’ म्हणतात आणि अचूक आणि बारीक सारख्या आकाराचा तो कट करून उघडला. त्याने हिरवी चटणी (मिरची आणि धणेपासून बनलेली) आणि लसणाची चटणी घातली आणि पावच्या दोन थरांच्या मध्ये वडा ठेवला. त्याने ते एका जुन्या वर्तमानपत्राने बनवलेल्या चौकोनी कागदाच्या कटआऊटमध्ये गुंडाळून तळलेल्या हिरव्या मिरच्या तुमच्या हातात दिल्या. ज्या क्षणी तुम्ही ‘वडा पाव’चावता , त्या क्षणी चवीमुळे मनात एक गॅस्ट्रोनॉमिकल स्मृती तयार होते ती कि तुम्ही कधीही विसरणार नाही. सोप्या शब्दांत सांगायचं झालं तर ते फक्त स्वादिष्ट होतं.

हे वर्णन ऐकून तुम्हाला पण वडापाव खावा वाटलं ना ? जेव्हा भूक लागलेली असते आणि काही तरी फास्ट मध्ये खायचे असते तर तेव्हा डोळ्यासमोर अनेक लोकांच्या एकाच पदार्थ येतो तो म्हणजे वडापाव . पण आपल्या पॉट भरणाऱ्या वडापावचा इतिहास तुम्हाला माहिती आहे का ? तर आजच्या लेखात आपण तेच बघणार आहोत.

बाळासाहेबांना झाले प्रभावित

वडा पाव ऐकून तोंडाला पाणी आणण्याचे श्रेय अशोक वैद्य यांना जाते. १९६० च्या दशकात बाळासाहेब ठाकरे यांनी महाराष्ट्रीयांना स्वतःचे दुकान उघडून दक्षिण भारतीयांनी उभारलेल्या उडुपी रेस्टॉरंट ला टक्कर द्यावी असे आव्हान केले होते आणि उद्योजक होण्याचे आवाहन केले. या गोष्टीला प्रभावित होऊन यामुळे अशोक वैद्य यांना दादर स्टेशनच्या (१९६६) बाहेर एक स्टॉल उभारण्याची प्रेरणा मिळाली. त्या माध्यमातून परळ आणि वरळीसारख्या उपनगरातील कापड गिरण्यांमध्ये दररोज शेकडो आणि हजारो कामगार जात होते.

प्रयोग ठरला अल्पावधीतच हिट

त्यांनी ऑम्लेट पाव विकणाऱ्या एका स्टॉलशेजारी वडा आणि पोहा विकायला सुरुवात केली. एकदा त्यांनी प्रयोग केला आणि पावच्या मध्ये वडा ठेवला आणि थोडी चव जोडली. ‘वडा पाव’ या प्रयोगाचा परिणाम अल्पावधीतच हिट ठरला.

बाळासाहेबांनी केली होती मदत

अशोक वैद्य यांचा मुलगा नरेंद्र एकदा म्हणाले होते आम्ही शिवसैनिकांचे आभार मानतो, ज्याशिवाय हे शक्य झाले नसते. पोलीस माझ्या वडिलांना अनेकदा त्रास देत असत. शिवसेनाप्रमुख बाळासाहेब ठाकरे यांनी दादर पोलिस स्टेशन आणि स्थानिक वॉर्ड कार्यालयात जाऊन त्यांना त्रास दिला जाणार नाही याची काळजी घेतली.

६ जुलै १९९८ रोजी अशोक वैद्य यांचे वयाच्या ५८ व्या वर्षी निधन झाले. त्यांच्या ‘वडा पाव’ या आविष्काराने संपूर्ण महाराष्ट्राला एकत्र आणले आणि विभाजनाच्या कोणत्याही रेषा धूसर केल्या. चित्रपट कलाकारांपासून क्रिकेटपटूंपासून ते उद्योगपतींपर्यंत आणि दैनंदिन मजुरी कामगारांपर्यंत सर्व जण वडा पावचे चाहते आहेत.