एक भारतीय राजकारणी आणि सर्वोच्च न्यायालयाच्या  वकील. भारतीय जनता पक्षाच्या ज्येष्ठ नेत्या सुषमा स्वराज यांनी पहिल्या नरेंद्र मोदी सरकारमध्ये (2014-2019) भारताचे परराष्ट्र मंत्री म्हणून काम केले होते.

इंदिरा गांधींनंतर  हा पदभार सांभाळणाऱ्या त्या दुसऱ्या महिला होत्या.

त्या सात वेळा खासदार म्हणून आणि तीन वेळा विधानसभेच्या सदस्य म्हणून निवडून आल्या. १९७७ साली वयाच्या २५ व्या वर्षी त्या हरियाणा राज्याच्या सर्वात तरुण कॅबिनेट मंत्री बनल्या होत्या.

1998 मध्ये त्यांनी दिल्लीच्या पाचव्या मुख्यमंत्री म्हणून ही सेवा केली आणि दिल्लीच्या पहिल्या महिला मुख्यमंत्री बनल्या. ६ ऑगस्ट २०१९ रोजी दिल्ली च्या एम्स हॉस्पिटल मध्ये त्यांचे निधन झाले होते.

त्यांच्या आयुष्यातील काही रोचक किस्से वाचूयात.

वयाच्या पाचव्या वर्षी सुषमाने हरलेली बाजी पालटवली होती

सुषमा स्वराज यांचे वडील आणि आजोबा दोघेही राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाशी संबंधित होते. एकदा वडील त्यांना पलवलच्या छठ मेळाव्याला घेऊन गेले. तेथील राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघातर्फे लयबद्ध तालीम(अंताक्षरी) आयोजित करण्यात आली होती.

चित्रपट गीतांऐवजी कविता गायल्या जाणार होत्या. दोन्ही गटांमध्ये सामना चालू होता. ज्या गटात सुषमा आपल्या वडिलांबरोबर बसली होती, त्या गटाला ते पत्र मिळालं. कोणालाही कविता किंवा गाणी सापडली नाहीत.

जेव्हा ग्रुप हार मानणार होता तेव्हा सुषमाने तिच्या वडिलांना सांगितलं की, माझ्याकडे एक गाणं आहे. ते त्यांना स्टेजवर घेऊन गेले. पाच वर्षांच्या सुषमाने गायले: ‘थाल सजाकर किसे पूजने…।’…… अशा प्रकारे त्याचा गट हरण्यापासून बचावला.

चीन युद्धादरम्यान सैनिकांसमोर म्हणायच्या देशभक्ती चे गाणे

सुषमा स्वराज यांचा जन्म अंबाला येथे झाला. १९६२ च्या चीन युद्धाच्या वेळी त्या दहा वर्षांचे होत्या. अंबाला हे एक मोठं रेल्वे स्थानक होतं. गाड्यांना खूप उशीर झाला होता.

मग राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे स्वयंसेवक सैनिकांना पाणी, चहा आणि जेवण देत असत. सुषमा आपल्या वडिलांबरोबर रेल्वे स्टेशनवरही जायच्या  आणि जोपर्यंत ट्रेन अडकून पडली होती तोपर्यंत ती सैनिकांना देशभक्तीपर गाणी उच्चारायची.

काँगेसच्या दोन पिढीविरुद्ध सुषमा स्वराज यांनी संघर्ष केला

१९७८ मध्ये इंदिरा गांधींनी कर्नाटकातील चिकमंगलूर मधून पोटनिवडणूक लढवली. तेव्हा २६ वर्षीय सुषमा स्वराज त्यांच्या विरोधात प्रचारासाठी गेल्या होत्या. त्यानंतर सुषमा कन्नडची काही वाक्ये शिकल्या होत्या.

१९९९ मध्ये इंदिराजींच्या सून  सोनिया गांधी यांनी आपल्या आयुष्यातील पहिली निवडणूक लढवण्यासाठी कर्नाटकात बेल्लारीची निवड केली. ही काँग्रेसची पारंपरिक जागा होती, त्यामुळे सोनियांचा विजय निश्चित केला जात होता. मात्र, या प्रसंगी सुषमा स्वराज यांनी सोनियांच्या विरोधात उमेदवारी जाहीर करून वातावरण बदलले.

इतकंच नव्हे तर सुषमा अवघ्या एका महिन्यात सुधारित कन्नड शिकल्या आणि थेट मतदारांशी बोलू लागल्या. सोनिया गांधी आणि त्यांच्या सासू इंदिरा गांधी यांना सुषमा स्वराज यांच्या उमेदवारीचा खूप त्रास झाला. मात्र, सुषमा ह्या  सोनिया गांधींना  विजयापासून रोखू शकल्या नाही.