सध्या भारत-चीन सीमेवर वाद चालू आहे. यामध्ये आपले काही सैनिक देखील शहीद झाले आहेत. अश्याच एका सीमेवरील चकमकीत १९६७ साली एक सैनिक शहीद झाला.

पण शहीद झाल्यानंतरही तो अजूनही भारताच्या सीमेचे रक्षण करत आहे. हरभजन सिंग, त्या सैनिकाचे नाव. १९६७ मध्ये शहीद झाले. पण आजही ते आपल्या देशाचे रक्षण करत आहेत. एवढंच नाही तर आजही लष्कराचे लोक त्यांना पगार देतात.

लष्कराचे जवान त्याला ‘नाथुलाचा नायक’ म्हणतात.

खरं तर हरभजन सिंग पंजाबचा होता आणि १९५५ मध्ये डीएव्ही कॉलेजमधून मॅट्रिक पूर्ण केली. पुढच्यावर्षी ते १९५६ मध्ये आर्मीत दाखल झाले.

३० जून १९६५ रोजी त्यांची १४ राजपूत रेजिमेंटमध्ये त्यांचा समावेश करण्यात आला. १९६५ च्या भारत-पाक युद्धात ते भारतासाठी लढले. नंतर त्यांची बदली 18 राजपूत रेजिमेंटमध्ये करण्यात आली. ११ सप्टेंबर १९६७ रोजी सिक्कीममध्ये त्यांचा मृत्यू झाला. त्याच १८ व्या रेजिमेंटमध्ये ते मरण पावले.

अधिकृत मृत्यू हा रिजन नाथुला पासवर तिबेट आणि सिक्कीम दरम्यान चीनमधील संघर्ष होता त्यात झाला . १९६५ मध्ये भारत-पाक युद्धानंतर. त्यांच्या मृत्यूनंतर त्यांना महावीर चक्रही देण्यात आले. पण ज्या कथा सांगितल्या जातात त्यानुसार बाबा काही लष्करी सामान घेऊन जात होते आणि मग हिमनदी कोसळून त्याचा मृत्यू झाला.

असे मानले जाते की बाबा अजूनही ड्युटीवर ठाम आहेत आणि रोज गस्त घालतात. दोन महिन्यांची सुट्टी घेतात . आणि पंजाबमधील कपूरथला या आपल्या घरी जातात . १९६७ मध्ये त्यांचा मृत्यू झाला तेव्हा त्यांची भावना खूप जिवंत आहे.

लष्कराने सांगितल्यानुसार, हरभजन काही सहसैनिकांच्या स्वप्नाला आला आणि स्मारक उभारण्याबद्दल बोलला. त्याच्या रेजिमेंटने तो बांधला होता. मग हळूहळू लोकांच्या विश्वासामुळे आणि श्रद्धेमुळे हे स्मारक तीर्थक्षेत्र बनले.

लष्कराकडून आजही त्याच्या पदात वाढ केली जाते

तो आता कॅप्टन झाला आहे आणि त्याचा पगार त्याच्या कुटुंबातील सदस्यांकडे पाठवला जातो. बाबा ३,००० जवानांचे रक्षण करतात असे मानले जाते, पण १४,००० फूट उंचीच्या सीमेचे रक्षण ही बाब करते. बाबांना खालासी आहे, जो बूट पॉलिश करतो. त्यांचा गणवेश प्रेस करतो. लष्करातील लोकांना बाबांच्या असण्याबद्दल खात्री आहे.

तो म्हणतो की, दररोज बाबांच्या पलंगावर बांधलेला असतो आणि खोलीत ठेवलेले कपडेही बांधलेले असतात. आणि त्यांचे बूट खूपच घाणेरडे आहेत.

दरवर्षी १३ सप्टेंबरला बाबा घरी जातात तेव्हा दिब्रुगढ एक्स्प्रेसमध्ये त्याच्यासाठी बर्थ बुक केले जाते. त्यांचे फोटो आणि सुटकेस त्यांच्या गावात तीन सैनिकांसह पाठवल्या जातात. जेथे त्यांचे कुटुंब त्यांना उचलायला येतात आणि संपूर्ण वातावरण एखाद्या उत्सवासारखे असते. हे जगातील सर्वात विचित्र तीर्थस्थानांपैकी एक आहे.